تعداد دانشآموزانی که بهطور قطعی از مدارس بلژیک اخراج میشوند، به طور نگران کنندهای رو به افزایش است. کمیسر حقوق کودک خواستار ممنوعیت این تصمیم در دوره ابتدایی و سالهای اول متوسطه شده است.
در حالی که شمار اخراج شدگان از مدارس بلژیک رو به افزایش است، اکنون صدای اعتراض کارشناسان بلند شده است. دو دانشآموز ۱۴ ساله، «یوپه» و «اوریم»، پس از اخراج از مدرسه به دلایل رفتاری، موفق نشدند در مدرسهای جدید ثبت نام کنند. این در حالیست که حق تحصیل از حقوق پایه هر کودک است.
یافتن مدرسه جدید، چالش بزرگ پس از اخراج
یوپه که در پایه سوم متوسطه در رشته ورزشی تحصیل میکرد، پس از رفتارهای «مزاحم» به صورت قطعی از مدرسه اخراج شد. اما پس از آن، هیچ یک از مدارس منطقه حاضر به ثبتنام او نشدند. گاه حتی بدون توضیح مشخصی، و گاهی به دلیل اینکه قبلاً دانشآموز دیگری با سابقه اخراج را ثبتنام کرده بودند.
اوریـم نیز در میانه سال تحصیلی از مدرسه خود کنار گذاشته شد. او در پایه دوم متوسطه در شاخه B درس میخواند. خانوادهاش پس از پنج ماه جستوجو برای مدرسه جدید، در نهایت ناامید شدند و او آن سال تحصیلی را از دست داد.
افزایش چشمگیر آمار اخراجها
در سال تحصیلی ۲۰۲۲-۲۰۲۳، بیش از ۳۸۶۰ دانشآموز دبیرستانی از مدارس اخراج شدند؛ افزایشی ۳۳ درصدی در پنج سال گذشته. حتی در مقطع ابتدایی، ۸۴ کودک اخراج شدهاند. بسیاری از این کودکان برای ۴۰ تا ۱۲۰ روز تحصیلی بدون مدرسه میمانند. در ۷٪ موارد، حتی تاریخی برای بازگشت به مدرسه تعیین نمیشود.
در منطقه آنتورپن، به گفته «دیرک لِنائرتس»، مدیر یکی از مجتمعهای آموزشی، حدود ۲۰۰ دانشآموز سال گذشته موفق به پیدا کردن مدرسه جدید نشدند. او میگوید:
“هیچ مدرسهای مشتاق ثبت نام دانشآموزان با سابقه اخراج نیست.”
پیامدهای جدی خانه نشینی اجباری
مادر یکی از دانشآموزان که فرزندش ابتدا اخراج و سپس بازگردانده شد، توضیح میدهد که فقط سه هفته دوری از مدرسه باعث شد پسرش در اولین دوره امتحانات شکست بخورد و انگیزهاش را از دست بدهد. او هشدار میدهد که جوانان در فضای مجازی الگوهای نادرستی را میبینند و از درس فاصله میگیرند.
کارولین فریینس، کمیسر حقوق کودک بلژیک، هشدار میدهد:
“بسیاری از این کودکان شرایط خانوادگی آسیبپذیری دارند. اخراج و خانه نشینی باعث استرس، افسردگی و ترک تحصیل میشود. به همین دلیل باید اخراج قطعی در مدارس ابتدایی و دوره اول متوسطه ممنوع شود.”
نمونهای موفق از تغییر رویکرد مدارس
دیرک لِنائرتس میگوید در مدرسهای که مدیریت میکند، با اعمال سیاستهای جدید، میزان اخراجها را از ۱۰٪ به نصف کاهش دادهاند.
آنها به جای مجازات فوری، به آموزش مدیریت رفتار پرداختهاند، از جمله:
• گفتوگو درباره دلیل نداشتن وسایل درسی
• پاداش به رفتار مناسب
• گفتگوهای ترمیمی پس از تخلف
• ایجاد تیم حمایتی شامل مددکار اجتماعی و جرمشناس
با وجود نتایج مثبت، او هشدار میدهد که منابع مالی برای پشتیبانی کافی نیست و خواهان حمایت بیشتر از سوی دولت است.